Početna

Rotterdam Amsterdam Utrecht

Emmen

Ede

Nijmegen

Breda

Eritrea

Kalendar Sveštenstvo Ikone

 

 

 Početna MANASTIRI

CRKVE Saradnici

Crkva Svetih Kozme i Damjana
Futog

Srpska pravoslavna crkva svetih vrača (lekara) Kuzmana i Damjana podignuta je 1766.

Monumentalnim dimenzijama i vitkom siluetom zvonika crkva dominira vizurom mesta. To je građevina izduženog naosa, sa polukružnom apsidom u širini broda, plitkim pravougaonim pevnicama i baroknim zvonikom izdignutim iznad pročelja na zapadnoj strani.

Unutrašnjim pilastrima prostor je izdeljen na traveje. U zapadnom delu naosa je noviji hor oslonjen na visoke tanke gvozdene stubove. Naos je presveden poluobličastim svodom koji je poduhvaćen lukovima žto se oslanjaju na pilastre izgrađene na podužnim stranama broda.

Na pilastrima su kapiteli sa karakterističnim plastičnim ukrasom u obliku zavesa sa kićankama. Pevnice imaju spolja trougaone timpanone. Tri portika sa stubovima dozidani su 1908. na zapadnoj, severnoj i južnoj strani hrama.

Ikonostas u futoškoj crkvi slikao je Arsenije Teodorović 1799. Na ovom ranom Teodorovićevom delu primetni su uticaji kasnobaroknih eklektičkih shvatanja, nastalih ugledanjem na ostvarenja Teodora Ilića Češljara. U hramu se čuva i značajna zbirka ikona Pavla Simića koja je preneta posle rušenja Blagoveštenjske kapele na starom Vašarištu. U hramu se nalaze i oslikani tronovi i pevnice. Zidno slikarstvo pripisano je, prema stilskim odlikama, radionici Janka Holkozovića. Na svodu su kompozicije marijanske tematike što simbolišu zaštitničku ulogu Bogorodice. U kontekstu evharističke simbolike u oltaru je naslikana Tajna večera, dok je na zapadnom zidu slika Strašnog suda kao opomena o kažnjavanju greha i nagrađivanju vrlina.
(Izvor: Spomeničko nasleđe Srbije, Zavod za zaštitu spomenika kulture Srbije, 1998.)

Obnovom 1908. crkva je dobila sadašnji izgled.
Na pločama u ulazu ispod zvonika navedeni su priložnici novca za obnovu. Iako se na ploči kaže da da su hram obnovili 'pravoslavni Srbi starofutožani' na prvom mestu priložnika je grof Rudolf Kotek sa 3.000 kruna. Nekoliko priložnika dalo je iznose od 555 kr. a većina manje od 300.

Među nadgrobnim spomenicima vidjenijih futožana sahranjenih u porti su i spomenici Zmaj-Jovine supruge i dece.

Na zapadnoj strani puta koji pored Plante vodi prema Kisaču je kapela - vodica. Da je rastinje bilo u periodu vegetacije, moguće da kapelicu ni ne bih primetio. Zastao sam, slikao pri zalasku sunca, skromnu ali održavanu kapelu okrenutu ka zapadu, prema ritskom terenu.

'Istražujući' šta sam to pronašao, našo sam da je to kapela-vodica posvećena Uspenju presvete Bogorodice. Ima status neparohijskog hrama pri futoškoj crkvi Sv. Kozme i Damjana. Podiguta je 1935. godine.

Veličina futoške crkve, njena lepota i raskošna unutrašnjost govore na svoj način o bogatstvu nekadašnjeg mesta Futoga, 'pored kojeg je bio Novi Sad'.

Crkva se nalazi neposredno pored dunavskog nasipa tako da je dobro vidljiva sa vode i sa obronaka Fruške Gore. Nasip je izdignut posle velike poplave 1965.  tako da je sada crkva zaklonjenija.

Tekst priredio Nenad Glišić korišćenjem različitih izvora na Internetu.

Copyright © 2005 -