Crkva
ROĐENJA PRESVETE BOGODORICE
u Sremskoj Kamenici

Crkva je izgrađena na mestu ranije crkve Vavedenja Bogorodice.
Ktitor je bio Živan Crnogorac, protoprezviter sremskokarlovački.

Pravoslavna crkva Rodjenja presvete Bogorodice građena je izmedju 1737. i 1744. a ukrašavanje je većim delom završeno 1758. godine. Poslednja je crkva podignuta u moravskom stilu.

Vrednost i lepotu crkve potvrdjuje i podatak da je od 1949. godine crkva zaštićena kao spomenik kulture zajedno sa ikonostasom i ikonom svetog arhandjela Mihajla.

Najzaslužniji za to je Milan Kašanin (1895-1981.) koji je okarakterisao je ovu crkvu kao remek delo arhitekture u starom srpskom stilu. On je bio srpski istoričar umetnosti, književnik, istoričar književnosti i kulturni radnik. Njegovim zalaganjem već 1949. je stavljena pod zaštitu države.

U crkvi se od leta 2002. godine nalazi i deo moštiju svete Petke, najpoštovanije svetiteljke u Srba. (Na slici se vidi mali plavi kivot sa delićem moštiju. Mošti Svete Petke se čuvaju u Jašiju, u Rumuniji.)

U unutrašnjosti crkve se može videti ikonostas velike umetničke vrednosti, rađen u duborezu u drugoj polovini 18. veka. Gornji red ikonostasa, koji predstavlja prizore iz Hristovog života je delo znamenitog slikara Teodora Kracuna koji je neko vreme boravio u Sremskoj Kamenici. Neke ikone je slikao Amvrosije Janković. Ikonostas je završio slikar Stefan Gavrilović 1800. godine.  Tron Bogorodice slikao je 1876. godine Mihailo Radosavljević.

Ovako reprezentativna građevina bila je u skladu sa potrebom da Kamenica povrati ugled napredne i bogate varoši koji je imala pre turskog razaranja 1520. i dvovekovne turske vlasti. Oslobađanje od Turaka Austrija je izvela 1702. Izgradnja je započeta 35 godina posle toga.

Pored umetničkog, značaj te ikone je što su se pred njom zaverenici zakleli da će zbaciti kralja Aleksandra Obrenovića. Učinili su to u atentatu 1903. godine. Ta zavera je izmenila tok istorije Srbije. (Arhanđel Mihajlo je pobedio Lucifera - verovatno je ta simbolika motivisala zaverenike da se pred tim svecem zakunu.)

Kamenička crkva, tokom svoje dugogodišnje istorije, prvobitno kao crkva Vavedenja Bogorodice do 1737.godine, a zatim kao crkva Rođenja Bogorodice, sticala je priliozima ili kupovinom, mnoge predmete primenjenih umetnosti, dela crkvenog slikarstva i veliki broj bogoslužbenih knjiga. Kamenička crkva čuva jednu istorijski značajnu ikonu "Arhanđela Mihajla" (pod zaštitom države), ulje na platnu iz 1856, koja, pored toga što ima umetničku vrdnost, ima i istorijskih vrednost. Pred ovom slikom su se 1903. godine zakleli zaverenici da ce zbaciti Aleksandra Obrenovića, što je bilo od sudbonosnog značaja za Srbiju. U crkvi se nalazi i jevanđelje pisano rukom u Lavovu 1644. godine i pozlaćeni krst, koji je srpska delegacija dobila od ruskog cara Nikojala I 1854. godine.

Oko crkve nalaze se veoma stari natpisi i spomenici. (Medju slikama je i slika dekorisane kamene klupe sa natpisom i imenom vlasnika i god. 1773.)

Na slikama se vidi ispred oltara krst u koga je ugradjena čestica Svetog Krsta na kome je Isus bio razapet.

U crkvenoj porti nalazi se objekat u kojem je jos 1701. godine bila prva srpska narodna škola. Tokom nedavne obnove sačuvani su samo temelji starog objekta, na kojima je podignuta nova zgrada. Mala zgrada na slici je prva srpske narodna škole - pre obnove. U štampi sam čitao da je oko obnove došlo do spora izmedju crkvenih vlasti i Zavoda za zaštitu spomenika kulture, koji se,  loše završio po očuvanje nekadašnje školske zgrade u autentičnom izgledu.

Slika gde je crkva pored vode načinjena je sa druge obale Dunava, sa Ribarskog ostrva u Novom Sadu.

Tekst priredio Nenad Glišić korišćenjem različitih izvora na Internetu.

Copyright © 2005 -