M A N A S T I R     K O V I L J E

Na obroncima Golije i Javora, u dolini reke Nošnice, na mestu koje kao da je Gospod izabrao, nalazi se koviljska svetinja, manastir Sv. Arhangela Gavrila. Prvi pomen o ovom manastiru nalazi se u Kruševačkom Pomeniku iz 1606. godine. Manastir sačinjavaju dve crkve: Svetog Arhangela Gavrila i Svetog Nikole, koja je kasnije sagrađena.

Pećinska crkva isposničkog tipa.

Crkva Sv. Arhangela se jednim delom naslanja na stenu, tako da je možemo svrstati u red pećinskih crkava isposničkog tipa. Smatra se da je manastir nastao s kraja 12. i početkom 13. veka, sudeći po ostacima živopisa i predanja.

Godine 1644. raški mitropolit Gavrilo (Rašković), potonji Patrijarh pećki, dolazi u manastir i nalazi ga odavno zapuštenog, u teškom stanju. Tada ga obnavlja i u njemu ostaje jedno vreme, a 1651. manastiru prilaže jedno okovano i ukrašeno Sv. Jevanđelje za bogoslužbene potrebe obnovljene crkve Sv. Nikole, i oslobađa manastirsku zemlju koju vraća manastiru. Postoji dosta zanimljivih zapisa u kojima se spominje manastir, kao na primer iz 1726., koji glasi: „Manastir Kovilje u Starovlaškoj nahiji potpao pod ljuti dug i globu, Đak ubio Turčina meseca Januara. I dade manastir šes kesa aspri i glave otkupiše, te i Turci ne poarčiše, život im ostade, manastirsku zemlju ne prodadoše".

Iz drugog zapisa 1733. godine vidi se da je u manastiru živeo duhovnik Filip kod koga su učili oni koji su hteli biti sveštenici. Iz svega se vidi da je manastir zauzimao važno mesto kako u duhovnom, tako i u nacionalnom i političkom životu naroda ovog kraja.

Manastir, evo, već osam vekova čuva granice i svedoči da su tu, i na ovim prostorima živeli i još i danas žive hrišćani pravoslavne vere. I on je, kao i Nojev kovčeg, čuvao i spasavao stradajući narod ovog kraja, zajedno sa njim stradao, ali i odolevao i ponovo svetlio na spasenje svome narodu.

Znali su naši sveti preci gde su Bogu crkvu podizali, znali su da u ovakvim pasivnim i za život teškim uslovima samo crkva može sačuvati i utvrditi ognjišta njihovog naroda.

Teški su bili dani kroz koje je prolazila ova svetinja, pa je u jednom vremenu ostala sama, bez velikog broja stanovništva koje, bežeći ispred turskog zuluma, nastanjuje bogatu bačku ravnicu. Žaleći za svojim zavičajem, oni novom staništu daju ime svoga sela Kovilja i podižu crkvu koju posvećuju Sv. Arhangelu. Vreme je prolazilo i manastir je čuvao predanja i uspomene, primao i pratio velike i male, sveštenike i monahe, i kod svih ostavljao neizbrisiv trag i sećanje na dane provedene u njemu.

Dočekao je i naše vreme i pružio priliku i nama da i mi damo svoj deo i tako se odužimo svojim svetim precima koji su nam ostavljali ovakve svetinje u nasledstvo.

Milošću Božjom i blagoslovom vladike žičkog g. Hrisostoma, koji je od samog dolaska na Tron Svetog Save počeo sa obnavljanjem mnogih manastira, ostvarila se ideja o obnovi manastira Kovilja.

Monašenje posle 200 godina.

U popodnevnim časovima, 13. septembra 2005, iz pravca Ivanjice pristizali su mnogi da uzmu učešće u ovoj duhovnoj radosti.

Manastirsko zvono sa malog zvonika (tornja) oglasilo je početak Večernjeg bogosluženja, koje je služio arhimandrit Tihon, iguman manastira Studenice. Pojanje našeg episkopa privuklo je pažnju i divljenje prisutnih. Okupio nas je oko sebe da svi zajedno, svako po svom daru, uveličamo ovu molitvenu radost, a u isto vreme proslavimo početak crkvene Nove godine.

Svi smo željno očekivali sam čin monašenja. Počelo je pojanje stihire „Pohitaj da mi otvoriš...". Iz crkvene priprate o.Tihon privodi Nenada, iskušenika manastira Studenice, koji dolazi da primi „anđeoski obraz", monaški postrig. Davši mu ime Amvrosije, Preosvećeni episkop Hrisostom duhovno ga je poučio kao i sve nas, istakavši da je ovo veliki i istorijski događaj kako za ovu Svetu obitelj, tako i za Srpsku pravoslavu crkvu, jer je posle 200 godina ovde zamonašen prvi monah.

Sutradan, 14. septembra, na sv. arhijerejskoj Liturgiji, uz sasluženje sveštenika Moravičkog namesništva, episkop Hrisostom je rukopoložio oca Amvrosija u čin jerođakona, a narednog dana u čin jeromonaha. Blagoslovom našeg episkopa, o. Amvrosije je postavljen za starešinu manastira, a 1. oktobra 2005. godine primio je manastirsku upravu i u Kovilju ostao sa o. Dimitrijem koji je takođe došao iz Studenice.

Blagodareći Bogu, episkopu Hrisostomu i dobroj volji o. Amvrosija i o. Dimitrija, ivanjička opština je dobila jedini manastir na svojoj teritoriji, koji će imati veliku ulogu u duhovnoj i liturgijskoj obnovi naroda ovog kraja.