|
|
Nedaleko od sela Gornji Matejevac, između brda Beli vrh i Debeli Del, nalazi se manastir posvećen svetom Jovanu Krstitelju.Do njega se stiže, težim putem, uzanom stazom – probojnicom koju je načinio Matejevački potok ili Kaluđere, dugom 1, 5 km, strmom, ali ne previše napornom. Prema narodnom predanju, na ovom mestu se nalazilo pagansko, a zatim i hrišćansko svetilište još u antičkom periodu. Prvobitni manastir vezuje se za vreme cara Konstantina Velikog. Ne zna se kada je manastir tačno podignut. Kao vreme izgradnje pominje se XI vek. Manastir pominju turski popisi iz 1489, 1516. i 1564. godine. u poslednjem popisu iz 1564. godine, manastir je opusteo. U manastiru je po predanju, u vreme turskog ropstva živelo dvanaest monaha, koji su bili narodni prosvetitelji, pčelari i prepisivači bogoslužbenih knjiga. U vreme niškog episkopa Georgija 1597. godine u manastiru je prepisan jedan Psaltir, kako se u zapisu navodi: „U kolibici, pored vatre, u vreme sveosvećenog episkopa kir Georgija.“ Manastirska Crkva je obnovljena u XVI veku, kada je dograđena i priprata. Hram je tada i živopisan, a od prvobitnog živopisa ostala je sačuvana samo predstava Hrista u grobu, koja se nalazi u proskomidiji.
Manastir je obnovljen još jednom, u vreme mitropolita Kalinika 1835. godine, kada je obnovljen manastirski hram i urađena plastična fasada oko prozora i ulaznih vrata. U vreme Milojeve i Srndakove bune 1841. godine, manastir je razoren u znak odmazde, jer su se u manastiru sastajali ustanici, koje je predvodio pop Ignjat, paroh u Gornjem Matejevcu. Obnova manastira je završena 1869. godine, kada je hram i živopisan. Na portalu iznad ulaznih vrata u naos, zapisano je: Leta od Hrista 1869. septembra 25, ispisa se ovaj božanstveni i svešteni hram božanstvene i sveštene obitelji svetog Jovana Preteče. Pop Georgije pop Jovanović, sveštenik Dimitrije od Miloja i gospodin Jovan i epitropi Nikola Žikin, Nikola Radoslavov, Tane Nikolić, Petar Krstin, Raša Stojanov, Kosta Cvetkov, Toma Stojanović poklonik.“ Hram je tada dobio i novi duborezni ikonostas, prelepog izgleda, sa biljnim ornamentima. Na ikonostasu se nalazi 46 ikona, rad nepoznatog zografa. Crkva je jednobrodna trikohalna građevina, sa manjom pripradom na zapadnoj strani. Časna trpeza je postavljena na jedan antički stub, što svedoči o starini ovog svetilišta. Nakon oslobođenja Južnih krajeva 1878. godine, kralj Milan Obrenović je podigao konak u manasitru i darivao mu zvono, izlivenou Vršcu 1879. godine.Manastir je dugo bio pust. Prema jednom predanju, vojvoda Stevan Sinđelić se sa svojim ratnicima pričestio u manastiru pre pogibije na Čegru. I danas postoje ostaci kamenih građevina koje su delile Karađorđevu Srbiju i Otomansku imperiju na početku 19. veka. Granica je tik do izvora sa vodom za koju narod veruje da je čudotvorna. Nakon Oktobarske revolucije u manastir dvadesetih godina XX veka naseljavaju se ruske monahinje, koje su ovde otvorile školu za obrazvanje slepe dece. Manastir je dugo bio pust, a o njemu su brinuli lokalni sveštenici. Ponovo je oživeo devedesetih godina XX veka. Trenutno je muški manastir. Manastir je sa pokretnim stvarima u njemu od posebnog kulturnog i istorijskog značaja, a 1997. godine proglašen je za spomenikkulture Copyright © 2005 -
|
|
e-mail: webmaster@pravoslavlje.nl |
