MANASTIR DIVŠA,ĐIPŠA - www.manastiri-crkve.com

Početna
Rotterdam Amsterdam Utrecht
Emmen
Ede
Nijmegen
Breda
Eritrea
Kalendar Sveštenstvo Ikone


Početna MANASTIRI
CRKVE Saradnici

Manastir DIVŠA (ĐIPŠA)

Manastir se nalazi na zapadnom ogranku južnog obronka Fruške Gore u blizini sela Vizić. Manastirska crkva je posvećena sv.Nikoli. Prema predanju manastir je osnovao despot Jovan Branković krajem 15.veka. Prvi pouzdani podaci se međutim nalaze u turskim dokumentima iz druge polovine 16.veka.Početkom 18.veka Divša je zabeležena kao metoh manastira Kuveždina.Stara manastirska crkva je obnovljena 1744.a najobimnije građevinske promene na crkvi su izvedene 1764.Tada je dozidana priprata i zvonik sa zapadne strane crkve.Ikonostas je slikao Teodor Gologlavac 1754.U Drugom sv.ratu manastir je teško oštećen a ikonostas demontiran .manastir je delimično obnovljen a čine ga crkva i spratni konak severno od nje.

Manastir se nalazi u blizini sela Vizića. Posvećen je sv. Nikoli (6/19. decembar).

Podjednako se spominje pod dva imena - Divša i Đipša. Prema legendi, osnovao ga je despot Jovan Branković krajem XV ili na samom početku XVI veka. Pod imenom „Sv. Nikola", manastir u selu Lipovici zabeležen je prvi put u turskom katastarskom -poreskom dokumentu - defteru 1566-67. godine. O njemu u XVII veku nema podataka. Prvi zapis o građevinama u Divši u XVIII veku daje opat Bonini. u izveštaju načinjenom prilikom premeravanja fruškogorskih manastira 1702, u kojem se kaže: "u njemu ima nekoliko kaluđera, koji ponovo grade manastir i crkvu". U privilegiji koju je izdao austrijski car Josif I, Divša je od 1706. beležena kao metoh manastira Kuveždina, sve do 1923, kada je proglašena samostalnim manastirom. U Zapisnoj knjizi samog manastira iz 1738. nalazi se podatak da je te godine snabdeven najpotrebnijim bogoslužbenim knjigama, po čemu se zaključuje da je naseljen i da se u njemu redovno odvija život. Ktitorstvom Novosađanina Petra Jovanovića popravljeni su 1743. manastirska crkva i zgrada konaka južno od nje, o čemu svedoči Jovanovićevo pismo patrijarhu Arseniju IV Jovanoviću Šakabenti, upućeno 1744.

Ikonostas za obnovljenu crkvu rezao je zasad nepoznati "piltaor" iz Novog Sada 1751. Oslikavanje ikonostasa završio je 1754. Teodor Stefanov Gologlavac, danas ocenjen kao stvaralac osrednjih umetničkih kvaliteta (u celini, on je „naivan slikar nevešta i nesigurna crteža, figura loših proporcija, fizionomija bezizraznih i skoro deformisanih"), ali koji je svoje slikarstvo oslobodio tradicionalnog prizvuka, prihvativši moderna shvatanja barokne koncepcije religiozne slike. Na ikonama je zlatnu pozadinu zamenio bojenom. Na scenama u enterijeru slikao je barokne oblike nameštaja i pokušao da plastično prikaže odeću. Rodom iz okoline Valjeva, Gologlavac je u istom duhu radio i ikone u Srbiji, čak i Bosni, što je od velikog značaja za istoriju novije srpske umetnosti.

Obimna obnova divšanske crkve i izgradnja manastirskog konaka i zvonika sa kapelom zabeležene su između 1762. i 1766. Ktitor je bio divšanski monah poznat kao pustinjak Matej. O manastiru u to doba svedoči gravira Zaharija Orfelina iz 1722. Crkvi je ponovo menjan izgled 1822, a nema podataka o drugim prepravkama u XIX veku. Izvorna crkva je jednobrodna, jednokupolna, sastavljena iz tri osnovna dela - priprate na zapadu, naosa u središnjem delu, nad kojim se dižu kupola i oltarske apside na istočnom delu. Nad južnim portalom, u usečenoj plitkoj niši, nalazi se freska sa predstavom sv. Nikole. Današnji izgled divšanske crkve posledica je čestih prepravki. Građevina se sastoji iz dva dela - prvobitne crkve i kasnije dozidane pretpriprate i zvonika. Sagrađena je u duhu tradicionalne srpske arhitekture. To nije reprezentativno zdanje ni po dimenzijama ni po upotrebljenom materijalu.

Prvi podaci u 20. veku govore o kaluđerima i igumanima, dok se manastirske građevine ne pominju. Zna se jediio da je manastir između 1913. i 1922. bio napušten. Dolaskom igumana Pantelejmona Lazića krajem 1922. započeta je prepravka crkve, konaka i ekonomskih zgrada. Već 1924. u Divši je bila škola za decu iz manastirskog prnjavora. Učitelj je bio sam Lazić. Divša je 1933. ponovo izgubila status samostalnog manastira, da bi ga ponovo dobila posle Drugog svetskog rata.

Manastir je 1944. miniran, pa je zvonik napukao sa tri strane u celoj visini. Svod crkve je delimično srušen, ikonostas demontiran, a njegovi delovi odneti u manastir Kuveždin. Godine 1950. deo ikonostasa je preseljen u Muzej Srema u Sremskoj Mitrovici (u Kuveždinu se nalazi 12 ikona s nekadašnjeg divšanskog ikonostasa, na kojima su likovi apostola).

Napukli zvonik, da ne bi pao, morao je biti srušen (1952).

Obnovu krova na crkvi izveo je 1968. Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture u Novom Sadu. U nastavku obnove ustanovljeno je daje današnja crkva izvorna građevina, dograđena nakon obnove Pećke patrijaršije (1557).

Potom je 1991-92. rekonstruisano kube na crkvi. Godine 1994. su završeni sanacija svoda priprate i malterisanja unutrašnjosti i spoljašnjosti crkve. Ugrađeni su novi prozori sa zaštitnim rešetkama. Izrađen je i deo kamenih doprozornika. U radionici Pokrajinskog zavoda sačinjeno je dvoje novih drvenih vrata za crkvu, sa okovom.
Na osnovu detaljnog plana kompletne rekonstrukcije manastirske crkve, 1995. počela je izrada crkvenog poda sa hidro i termo izolacijom. Predstavljeni su arheološki nalazi starog poda, a nov je izrađen od kamenih ploča u priprati i naosu. U okviru unutrašnjih radova, postavljene su nadgrobne kamene ploče u priprati i izrađena je kamena časna trpeza. Ugrađeni su kameni doprozornici i dovratnici, obojeni prozori, konzervirane novootkrivene ikone sv. Nikole iznad južnog ulaza u crkvu. Postavljene su zatege, maskirane drvenim gredama, a crkva je okrečena spolja i iznutra. Izgrađen je trotoar od opeke oko crkve i ponovo je postavljen oluk. Počelo je i uređenje podruma konaka.

Na slikama iz 2oo4. vidi se da radovi polako napreduju, a u unutra bio novi rezbareni ikonostas izapočeto oslikavanje živopisa

U nedelju pred Uskrs 2008. na Cvete, Vladika Sremski Vasilije osveštao je manastir po zvršetku obnove, a fotografije na kojima nema upisane godine kad su slikene, su načinjene koji dan posle toga.

Do Divše - Đipše se od Novog Sada stiže putem kroz Beočin i Neštin ili Partizanskim putem idući do njegovog kraja na zapad. Od Donjeg Srema se stiže nekim od puteva kojim se stiže na Partizanski put (koji vodi grebenom Fruške Gore) pa potom na zapad.

Фото и текст обрада Господин Ненад Глишић из Будисаве код Новог Сада уредник и главни сарадник сајта.

Српска православна Црква - Информативни портал СПЦ Холандија