Manastir Kaona

‘’Manastir je posvećen svetim arhanđelima Mihailu i Gavrilu, a kapela Presvetoj Bogorodici. Nalazi se u selu Kaona u Posavotamnavi.

Manastirska crkva je najstarija crkva u okolini podignuta još u vreme Nemanjića. O nastanku manastira Kaona postoji više predanja, po jednom, crkva potiče iz vremena Nemanjića. Drugo predanje postanak vezuje za za Ikoniju, sestru Miloša Obilića. Kaže se da je Ikonija sagradila ovu crkvu, a druga sestra Miloševa, Vida, neki manastir u Vidojevici.

U pisanim dokumentima crkva se pominje prvi put 1548. godine. Da je nastavila a živi i po dolasku Turaka na ovo područje svedoče i kasniji popisi u kojima se pominje ova crkva i sveštenoslužitelji u njoj. U periodu Drugog austro-turskog rata 1717-1719. godine u Kaonu je donet i jedan osmoglasnik, koji govori o teškom stanju naših naroda i naših crkava pod Turcima. Osmoglasnik je iz 1693. godine, štampao ga je u Lvovu Simeon tipograf. Poklonio ga je srpskom manastiru Ravanica, odakle je donet u Kaonu.

Iguman Grigorije obnovio je 1756. godine crkvu, obnova je bila većih razmera i trajala je nekoliko godina tako da je crkva živopisana tek 1766. godine. Živopis je radio srbijanski slikar Teodor Stefanov Gologlavac. Crkva je tokom Prvog srpskog ustanka bila opljačkana i zapaljena, tako da su 1830. godine urađene nove dveri. Tokom Prvog srpskog ustanka u manastiru Kaona se nalazila ustanička bolnica, a u samoj crkvi magacin i barutana. Po završetku ustanka, krajem 1815. godine, po naređenju Marka Štitarca u ovom manastiru je otrovan učesnik oba ustanka, prota Nikola Smiljanić. Stanje manastira je u ovom periodu bilo dosta loše, u jednom aktu iz 1836. godine kaže se da je manastirska crkva sagrađena od kamena, da ima jedno zvono, da je u lošem stanju. Manastirskom crkvom se služilo nekoliko okolnih sela i parohija, pa su istovremeno služili i sveštenici i kaluđeri. Ali vremenom se monaški život ugasio, pa je manastir pretvoren u parohijsku crkvu. Međutim crkva se nije održavala tako da se 1885. godine u njoj prestalo služiti a tri godine kasnije 1888. crkva se srušila. Privremeno je napravljena kapela u kojoj se služilo do podizanja nove crkve.

Sadašnja srkva je sagrađena 1892. godine, a osvećena 1911. kada je podignuta i zvonara. Tokom I Svetskog rata srkva je dosta oštećena a arhiva zapaljena. Crkva je ponovo pretvorena u manastir tokom 1936. godine. Manastir je tavorio sve do šezdesedih godina XX veka kada su sagrađena dva konaka i ostale zgrade. Novi procvat doživeo je dogradnjom krstionice i još dve crkve tokom 1984. i 1985. godine kada je manastir obogaćen i novim sadržajima.’’ (Sa sajta TO Šabac)

 ‘’Manastir Kaona se nalazi stotinak kilometara zapadno od Beograda, na putu Šabac - Valjevo. Od Šapca je udaljen trideset kilometara i do ovog mesta stiže se posle skretanja desno kod sela Draginje. Veliki manastirski kompleks je prelepa oaza u kraju koji se zove Ravne livade, a poribljeno jezero i vodoskok nikoga neće ostaviti ravnodušnim. Podno crkve, u prirodnom amfiteatru, smešten je Istočnik vode kaonske, koja potom prolazi kroz krstionicu, urađenu u ranohrišćanskom stilu, po uzoru na krstionicu iz tesalijske Tebe. Voda uvek ima 11 stepeni i po oceni stručnjaka među najkvalitetnijim je lekovitim vodama u Srbiji, posebno za očne tegobe. Pored crkve, na desnoj strani, podignuta je neobična građevina sa nadstrešnicom i velikim osmouglim stolom, a bratstvo je naziva "sobrašnica". Gosti se na ovom mestu rado odmaraju, razgovaraju i uživaju u hladu visokog drveća, a sto bez čela simbolizuje jednakost svih ljudi pred Bogom.

Prema narodnom predanju, manastir Kaona je zadužbina Ikonije, sestre Miloša Obilića, a podigla ga je posle njegove pogibije u Kosovskom boju. Sestre Ikonija i Vida, naime, prateći Miloša na Kosovo, stigle su do Ravnih livada. Vraćajući se sa obližnjeg izvora, Ikonija je tada rekla: "Eh, što dobra konja videh, još da je sedlo prema njemu". Na to joj je Miloš odgovorio: "Imamo blaga, načini mu sedlo, a kada se vratim sa Kosova, pomoćiću ti da bude još lepše". Pod pojmom "dobra konja" tada se mislilo na lepo i slikovito mesto, na kome se mogla da sagradi crkva. Miloš se nije vratio sa Kosova, a sestre su sagradile dva manastira da bi ovekovečile uspomenu na svoga brata. Vida je podigla manastir Vidojevicu, a Ikonija - Kaonu.

Prva crkva sagrađena na ovom mestu datira iz druge polovine 11. veka i više puta je rušena i paljena, obnavljana i dograđivana, a manastir napuštan i ponovo nastanjivan. Mnogi putopisci su ga pominjali kao zaboravljen posavsko-tamnavski manastir, ali se uvek ponovo uzdizao i nastavljao svoju duhovnu misiju. Sadašnja manastirska crkva, posvećena svetom Arhangelu Mihailu, podignuta je 1892. godine na temeljima stare, u vizantijskom stilu. Manastirski zvonik je udaljen desetak metara od crkve, a nešto dalje je veoma lepa kapela Roždestva Hristovog i u njoj je potpuni mrak. Ceo kompleks odiše pitominom, jednostavnošću, ljubavlju i dobrodošlicom, tako da je poseta ovom manastiru zaista nezaboravan doživljaj.’’ (E. Bilalević Glas Javnosti 2007.)

U sklopu manastira nalazi se izvor posvećen Istočnom Petku. Voda čija je temp. uvek 11 stepeni je lekovita, posebno za oči.

Od 1977. god. u manastiru je osnovana nastava veronauke. Danasnje ikone u manastiru Kaona uradili su ikonopisci Dragan Marunić i Nikola Lubardić. Sav duborez u crkvi uradili su protosindjel Dorotej i Ljuban Marić iz Lelića. U manastiru se čuva delić mosti Sv.Petke. Manastir je poznat po izradi fresaka i sveća od čistog voska. Posebno su poznate ukrasne slavske sveće. Oko manastira je uredjen prelepi park na više hektara.

Na severozapad od manastirske crkve, na supronom brežuljku iznad kapije manastirskog kompleksa je manastirsko grobljle sa novopodignutom kapelom slikovitog izgleda.

Kaona je muški manastir.

Tekst priredio Nenad Glišić korišćenjem različitih izvora na Internetu.